O konsekwencjach, jakie groziły za nieobecność podczas szkoleń dla kolektywu pracowniczego...
Opowiadała mi przed laty doc. Eugenia Dąbrowska z Wydziału Pedagogicznego, że na początku lat 50. Uniwersytet Warszawski organizował wyjazdowe szkolenia dla młodej kadry naukowej, które prowadzili profesorowie. Chodziło przede wszystkim o umocnienie ideologiczne kolektywu pracowniczego. Profesorowi Bogdanowi Suchodolskiemu* przyszło prowadzić podobne szkolenie w Karpaczu i żeby jakoś przetrzymać je bez szkody a jednocześnie czasu nie zmarnować, zorganizował tam naukę…pływania dla wszystkich uczestników. Co więcej któregoś dnia podczas owego szkolenia Profesor wybrał się na spacer z młodą asystentką i po drodze zaprosił ją na ciastko do cukierni. Zakrawało to wówczas na prawdziwy skandal ideologiczny i zakończyło się donosem do ministerstwa, w którym zarzucono Profesorowi, iż: „W trakcie szkolenia oddalał się indywidualnie.” Donos trafił na ręce niejakiej pani Oleckiej – krewnej Jakuba Bermana**. Konsekwencje dla Profesora mogły okazać się więc bardzo groźne, ale na szczęście z tych opałów wybawiła go nadciągająca odwilż roku 1956.
Objaśnienia:
*Bogdan Suchodolski (1903-1992), profesor Uniwersytetu we Lwowie, w czasie okupacji niemieckiej prowadził wykłady konspiracyjne dla studentów Uniwersytetu Warszawskiego. Po wojnie zatrudniony w Uniwersytecie w latach 1946-1970. Stworzył Instytut Nauk Pedagogicznych WPUW i był jego dyrektorem w latach 1958-1968. Był też członkiem Polskiej Akademii Umiejętności oraz Polskiej Akademii Nauk. Wydał wiele prac naukowych z zakresu filozofii człowieka, historii nauki i pedagogiki m.in.: Stanisław Brzozowski. Rozwój ideologii, Uspołecznienie kultury, Skąd i dokąd idziemy ? Przewodnik po zagadnieniach kultury współczesnej, Wychowanie dla przyszłości, O pedagogikę na miarę naszych czasów, Pedagogika jako nauka o człowieku, Studia z dziejów polskiej myśli filozoficznej i naukowej, Narodziny nowożytnej filozofii człowieka, Rozwój nowożytnej filozofii człowieka, Świat człowieka a wychowanie, Trzy pedagogiki, Labirynty współczesności, Kim jest człowiek ? Kształt życia, Komeński, Dzieje kultury polskiej, Wychowanie i strategia życia, Polska Naród i Sztuka, Wychowanie mimo wszystko, Edukacja permanentna. Rozdroża i nadzieje. Wiele z tych publikacji zostało przetłumaczonych na języki obce. Profesor redagował także liczne czasopisma naukowe, inicjował serie wydawnicze oraz założył Nauczycielski Uniwersytet Radiowo-Telewizyjny. Ponadto będąc przewodniczącym Komitetu Badań i Prognoz przy Prezydium PAN „Polska 2000” organizował przez lata konferencje naukowe skupiające humanistów rozmaitych specjalności i odcieni (przyp. red.).
**Jakub Berman (1901-1984), działacz komunistyczny, w latach 1949-1954 członek Komisji Biura Politycznego KCPZPR ds. Bezpieczeństwa Publicznego. W latach 1954-1956 wiceprezes Rady Ministrów. W ramach odwilży październikowej w 1956 r. został usunięty z PZPR (przyp. red.).
Anegdotę przytoczyła dr nauk hum. Małgorzata Malicka, absolwentka Wydziału Psychologii i Pedagogiki Uniwersytetu Warszawskiego (1960-1965), następnie adiunkt w Zakładzie Teorii Wychowania Estetycznego na Wydziale Pedagogicznym UW. W roku 1977 obroniła doktorat na temat: Wychowanie dla twórczości napisany pod kierunkiem prof. Bogdana Suchodolskiego. Autorka książek: Uroki i trudy twórczego życia, Twórczość czyli droga w nieznane, Ja – czyli kto? Rzecz o tożsamości osobowej i wychowaniu, Bycie sobą jako ideał. Jej zainteresowania naukowe skupiają się m.in. wokół zagadnień: wychowania przez sztukę, kształtowania twórczych możliwości człowieka, problemów ludzkiej podmiotowości i tożsamości.
