Teraz, po skończeniu pracy dydaktycznej, zbieram absolwentów naszego Uniwersytetu, którzy z rozmaitych powodów w różnym czasie „wyemigrowali z UW”, szukając swojego miejsca w najróżniejszych stronach Stanów Zjednoczonych.
Profesor Ewa Hauser jest absolwentką etnografii na Uniwersytecie Warszawskim. W 1970 r. wyemigrowała z Polski, najpierw do Londynu, a następnie do Stanów Zjednoczonych, w których podjęła dalszą naukę. Ukończyła studia rosyjskie i wschodnioeuropejskie na uniwersytecie Yale, a w 1982 r. obroniła doktorat z antropologii na Johns Hopkins University.
W październiku 1966 r. byłam w tłumie studentów na otwartym zebraniu ZMS pt. „Rozwój kultury polskiej w ostatnim X-leciu UW”. Leszek Kołakowski przedstawił pierwszą publiczną krytykę polityki rządzącej elity. Słuchaliśmy jego słów z wypiekami na twarzach. To spotkanie studentów i pracowników Uniwersytetu, wspólnie krytykujących rząd i system realnego socjalizmu, wywarło na mnie ogromne wrażenie.
Uniwersytet w późnych latach 60-tych stał się dla Profesor Hauser prawdziwą szkołą myśli krytycznej w stosunku do panującej ideologii i w dużej mierze ukształtował jej późniejsze zainteresowania naukowe. Jak sama przyznaje, uczyła się zresztą od najlepszych. Oprócz Leszka Kołakowskiego zapamiętała wykładowców takich jak Zofia Sokolewicz, znawczyni Lévi-Straussa, Anna Kutrzeba-Pojnarowa zajmująca się kulturą ludową i historią polskiej etnografii, czy wybitny filozof Bronisław Baczko. Jej krytyczna postawa miała jednak swoją cenę.
Wkrótce zaczęły się represje antyinteligenckie i antysemickie, żywe dyskusje w klubie UBAB Domu Studenckiego na Kickiego*, wiece opozycyjne, nocny kolportaż ulotek, strajk okupacyjny na UW, wizyta kapitana MO z obstawą o szóstej rano, rewizja i areszt (mimo że nic nie znaleziono), dyscyplinarka, wizyty u kolegów na Rakowieckiej, a następnie długi pomarcowy marazm, wyjazdy znajomych, pożegnania na dworcu Gdańskim i w końcu własna emigracja.
Doświadczenie emigracji politycznej i życia w dwóch różnych światach (amerykańskim i polskim) sprawiło, że Profesor Hauser w swojej pracy naukowej skupiła się na zjawisku migracji transatlantyckiej, problemach nierówności społecznych i etnicznych, a także kulturowym wymiarze płci oraz sposobach manipulowania pamięcią historyczną. W latach 1993-2009 kierowała Skalny Center for Polish Studies (Centrum Studiów Polskich fundacji Skalnych) na University of Rochester. Prowadziła tam wykłady na wydziale antropologii i nauk politycznych, kontynuowała swoje badania i odpowiadała za redakcję serii publikacji o Europie Środkowej wydawanej przez University of Rochester Press. Jako stypendystka Fundacji Fulbrighta, wykładała także na Uniwersytecie w Mykołajewie (wschodnia Ukraina) oraz w Ośrodku Studiów Amerykańskich UW. W 2005 r. za swoją działalność na polu krzewienia wiedzy o Polsce otrzymała od prezydenta Kwaśniewskiego Krzyż Kawalerski Orderu Zasługi RP.
Obecnie Profesor Hauser organizuje w Stanach Zjednoczonych fundację absolwentów i przyjaciół UW: American Friends of the University of Warsaw, zarejestrowaną w Nowym Jorku latem 2015 r.
Teraz, po skończeniu pracy dydaktycznej, zbieram absolwentów naszego Uniwersytetu, którzy z rozmaitych powodów w różnym czasie „wyemigrowali z UW”, szukając swojego miejsca w najróżniejszych stronach Stanów Zjednoczonych. Jako etnograf, zbieram ich opowieści, jako absolwentka, zachęcam do wspólnego wspierania naszej Alma Mater.
opracował Jan Burzyński
*Zob. hasło „Kic” w dziale Slang UW.
